Rozmowa kwalifikacyjna to spotkanie zaproszonego kandydata z potencjalnym pracodawcą lub jego reprezentantem. Każda z uczestniczących w nim stron ma zgoła odmienne zadanie. Kandydat stara się uwypuklić swoje atuty, kładzie nacisk na zaprezentowanie posiadanych kompetencji oraz mocnych stron w kontekście omawianego stanowiska. Z kolei rekruter próbuje obnażyć słabości kwalifikacyjne rozmówcy, zgłębić jego motywację oraz poznać styl interpersonalnego funkcjonowania. Jednym słowem podejmuje takie starania, aby pozyskać obszerną wiedzę o tym, czy kandydat na pracownika sprosta wymaganiom podmiotu oraz wpasuje się w zespół.

Sprawdzanie przydatności
Coraz częściej jednak weryfikacji podlega także elastyczność w sposobie myślenia i dochodzenia do rozwiązań. W jakim celu?
— Osoba, która myśli schematycznie, rutynowo, która straciła umiejętność twórczego działania i ma obniżoną odporność na stres, nie będzie w stanie przyczynić się do rozwoju firmy — zauważa Monika Dąbrowska, doradca zawodowy. — Aby zdiagnozować zdolność do niesztampowego myślenia i działania, poza formą tradycyjną w procesie rekrutacji, dodatkowo stosuje się pytania niestandardowe. Z reguły stosowane są one w trakcie wyłaniania osób na stanowiska wymagające: refleksu, szybkiej i prawidłowej oceny sytuacji, bazujące na wyobraźni i abstrakcyjnym myśleniu, odporności na stres. A zatem pytania niestandardowe, są istotne przy wyłanianiu pracowników dla branży reklamowej, handlowej, PR, czy też kadry kierowniczej. Jednakże pozytywne doświadczenia, wynikające z trafnych wyborów pracowników, spowodowały, że omawiana technika cieszy się coraz większą popularnością wśród HR-owców innych gałęzi działalności gospodarczej.

Atak z zaskoczenia
Z punktu widzenia kandydatów takie pytanie jak „Uzasadnij czy Gargamel w starciu z Reksiem miałby szansę na wygraną?” wydaje się bezsensowne. — Jednakże dla rekruterów, jest to doskonała forma zweryfikowania naturalnych reakcji rozmówców — zauważa Monika Dąbrowska. — Przede wszystkim wykorzystując element zaskoczenia, są w stanie sprawdzić zachowania, postawy w sytuacjach nietypowych. Poza tym w ten właśnie sposób można także zweryfikować kreatywność, którą tak chętnie osoby wpisują w CV.
Rekruterzy mają świadomość, że kandydaci zgodnie z utartymi schematami przygotowują się do rozmowy: wiedzą, jakie informacje należy powtórzyć na temat własnej ścieżki zawodowej, profilu działalności firmy, potrafią uzasadnić, dlaczego akurat w tym podmiocie starają się o pracę. Na tym etapie ujawniają się wyćwiczone postawy. Dzięki pytaniom niestandardowym zdolności kandydata przedstawiane są w nowym świetle. Tutaj nie ma pola dla szablonowych i wytrenowanych odpowiedzi. oprac. MD

PRZYKŁADOWE PYTANIA NIESTANDARDOWE
• Gdyby zmniejszono ciebie do wielkości ołówka i włożono do blendera — jak byś się wydostał?
• Proszę z pamięci przeliterować: Chrząszczyszczechowice tudzież Chrząszczybrzeboszyce?
• O czym rozmawia dynia z ptysiem?
• Dlaczego węże nie mają uszu? 
• Co by się działo, gdyby prosięta umiały fruwać?
• Jak sprzedać zamrażarkę na biegunie?
• Dlaczego włazy do studzienek kanalizacyjnych są okrągłe?
• Jak się będziesz czuł, gdy nie dostaniesz tej pracy?
• Co sądzisz o rekrutującym?
Pytanie pod koniec rozmowy to:
• Proszę sobie samemu zadać pytanie i na nie odpowiedzieć.
• Proszę zadać mi 2 takie pytania, abym po przeprowadzeniu dziesiątek rozmów pamiętał, że akurat to ty je zadałeś.

MOWA CIAŁA
• Uśmiechaj się — serdeczność w granicach rozsądku zawsze jest doceniana.
• Mów spokojnym i opanowanym tonem.
• Kontroluj tempo mówienia (zbyt szybkie świadczy o nerwowości; zbyt wolne może powodować znużenie).
• Patrz prosto w oczy, ale niezbyt intensywnie, aby nie wywołać irytacji,
• Dopasuj gestykulację do rozmówcy (nie naśladuj go, ale zsynchronizuj się z nim).
• Usiądź pod lekkim skosem, ale nie na wprost, bowiem ta pozycja z reguły świadczy o chęci konfrontacji, a przecież nie to jest twoim celem.

PAMIĘTAJ
Znaczna część pytań niestandardowych nie ma jednej, właściwej, z góry przyjętej przez rekrutera odpowiedzi. Taka forma służy przede wszystkim zdiagnozowaniu, w jaki sposób dążysz do poszukiwania rozwiązań. Najmniej istotne jest ich znalezienie. Nie bój się zatem wybrnąć z takiej sytuacji w sposób zabawny lub kreatywny. Ostatecznie możesz spróbować odbić piłeczkę w stronę rozmówcy i zapytać wprost, jaki jest cel tego pytania.